Những món gia vị "hao cơm" của người Tây Nguyên
Trong số đó, cà chua bi giã với muối ớt là món gia vị dân dã luôn được bà con ưa chuộng nhất. Món này thường dùng kèm trong các bữa ăn chính giúp bữa cơm thêm ngon, đậm đà hơn; đặc biệt khi đi nương rẫy, gia vị giã luôn là lựa chọn của nhiều gia đình. Cách thức thực hiện món gia vị này tuy không khó nhưng không phải ai làm cũng ngon.
Nguyên liệu gồm: củ nén (hành tăm), cà chua bi, ớt, muối, mì chính… Sau khi làm sạch, người ta bỏ muối ớt với lượng vừa đủ mang giã với củ nén trước; sau đó dằm từ từ cà chua bi vào. Chỉ vài thao tác đơn giản đó là đã có ngay món cà chua bi hấp dẫn “siêu cay và siêu ngon”, vô cùng kích thích vị giác người thưởng thức. Vị cay của ớt, vị hăng của hành tăm và vị chua ngọt của cà chua bi hòa quyện lại tạo nên một hương vị rất riêng.
Cà đắng giã cũng là một trong những món ăn kèm "hao cơm".
Món muối ớt cà gai leo rừng (hay còn gọi là “trong pril”) lại ngon theo kiểu đắng đắng cay cay và đọng lại vị ngọt nơi cổ họng sau khi nuốt. Đây là món thường được nhiều gia đình lựa chọn khi đã ngán các bữa cơm thịt cá thường ngày. Cách chế biến cũng khá đơn giản, chỉ cần có đủ nguyên liệu: mấy chùm cà gai leo đắng rừng, ớt, củ nén, muối, mì chính… cho tất cả vào cối giã vừa đủ nát.
Sau khi thực hiện xong nêm lại gia vị cho vừa, có thể vắt thêm một ít chanh để có thêm vị chua. Điều đặc biệt nhất là một khi đã dùng món này thì tránh ăn kèm với món canh khác bởi khi đó vị đắng đắng ngọt ngọt sẽ tạo cảm giác không ngon miệng. Món này thường được thưởng thức với cơm nóng, ăn kèm với cá khô nướng hoặc chiên. Chỉ đơn giản vậy thôi nhưng khiến người được thưởng thức khó quên.
Cô bạn trẻ Dương Thị Thu Thủy (xã Hòa Thuận, TP. Buôn Ma Thuột) chia sẻ: “Mỗi lần đi cơ sở khảo sát các địa bàn trong thời gian học ngành Du lịch, mình thường được bà con các buôn làng mời ở lại dùng bữa cơm. Chẳng cần thịt cá hay các loại rau đắt tiền, chỉ đơn giản với muối ớt, củ nén, vài quả cà chua bi, cà đắng… kết hợp lại với nhau đã có thể làm cho nồi cơm hết veo và người thưởng thức nhớ mãi. Thế mới thấy ẩm thực của người Êđê quả thật rất phong phú và hấp dẫn…”.
Món gia vị cà chua bi củ nén trong một bữa ăn.
Không chỉ đơn thuần là món ăn kèm ở các bữa ăn gia đình, cùng với nhiều món ăn khác, giờ đây các món gia vị nói trên cũng đã có mặt ở các khách sạn, nhà hàng, homestay để phục vụ du khách thập phương...
Djuang Niê
